غزال زیاری: قطعا تا حالا شاهد این صحنه بوده‌اید که گربه‌های خانگی با توقف پشت پنجره، روی یک پرنده که در فضای باز، نشسته یا پرواز می‌کند، متمرکزشده و صدای سریع و عجیبی مثل کلیک یا جیک‌جیک، همراه با لرزش عجیب فک از خودشان تولید می‌کنند. این صدا، میو یا خرخر نیست؛ بلکه رفتاری است که به آن “چهچه زدن” یا “جیک‌جیک کردن” می‌گویند و در گربه‌ها نسبتاً رایج است.
گربه‌ها معمولا زمانی این صدا را تولید می‌کنند که در حال تماشای طعمه‌ای هستند که نمی‌توانند به آن برسند. محققان بر این باورند که این رفتار به هیجان، سرخوردگی یا الگوهای غریزی شکار در گربه‌ها مربوط می‌شود.
شکارچی نهفته در درون هر گربه
در درون هر گربه، هرچقدر هم که لوس باشد، یک شکارچی زندگی می‌کند. وقتی گربه یک پرنده، سنجاب، پشه و مگس یا هر موجود کوچک دیگری که سریع حرکت می‌کند را می‌بیند، غریزه بدنش، کنترل را به دست می‌گیرد: مردمک چشمانشان گشاد شده، بدنش سفت می‌شود، فک با سرعت بالایی به حرکت درآمده و چهچه زدن شروع می‌شود.
کارشناسان معتقدند که این عمل، در حقیقت نوعی مجرای تخلیه برای ترشح آدرنالینی است که هنگام مشاهده طعمه به بدن گربه وارد می‌شود. ازآنجایی‌که در بیشتر مواقع گربه‌ها نمی‌توانند به حیوانی که می‌بینند دست پیدا کنند، چهچه زدن احتمالا ترکیبی از هیجان و سرخوردگی در بدن آنهاست. شما می‌توانید این واکنش را به‌عنوان نسخه “غر زدن” گربه در نظر بگیرید؛ آن‌هم در شرایطی که چیز وسوسه‌انگیزی از دسترسش خارج است.
ایده دیگر این است که گربه‌ها شاید در حال تقلید صدای پرندگان یا جوندگان باشند. در طبیعت، برخی از گونه‌ها مثل پلنگچه ها، برای فریب دادن بچه میمون‌ها و نزدیک‌تر شدن به آن‌ها، صدای گریه آن‌ها را تقلید می‌کنند. چهچه‌ها و جیک‌جیک‌های سریع گربه شما هم ممکن است روش آن‌ها برای تقلید صدای پرندگان باشد؛ یعنی درواقع غریزه باقی‌مانده‌ای از اجداد وحشی‌شان.
درعین‌حال و طبق گفته محققان، گربه‌های بزرگ‌تری مثل پلنگچه ها هم صداهای مشابهی تولید می‌کنند و همین، این نظریه را تقویت می‌کند که این تقلید صدا روزگاری به آن‌ها کمک می‌کرده تا مؤثرتر شکار کنند.
توالی شکار در عمل
رفتارشناسان این چهچه زدن یا جیک‌جیک کردن گربه‌ها را در دسته “توالی شکار“ قرار می‌دهند. طبق گفته محققان، گربه‌ها برای شکار یک فرآیند داخلی دارند که شامل مشاهده، تعقیب، جهیدن و گاز گرفتن است.
جیک‌جیک کردن با تکان خوردن‌های خیلی سریع فک گربه، احتمالا بخشی از این مجموعه اقدامات است. برخی متخصصان فکر می‌کنند که این رفتار درواقع تقلید حرکت فک گربه‌ها در هنگامی است که گاز نهایی کُشنده را به طعمه می زنند. به هر ترتیب این یک واکنش خودکار است؛ انگار بدن آن‌ها در حال تمرین آخرین مرحله از یک شکار موفق است.
آن چیزی که به نظر ما یک صدای عجیب می‌آید، درواقع نتیجه همکاری غریزه و هماهنگی در گربه‌هاست.
خیلی از صاحبان گربه‌ها تصور می‌کنند که گربه‌شان با دیدن پرنده‌ها، از شدت حس ناراحتی جیک‌جیک می‌کند؛ اما واقعیت این است که این صدای عجیب و لرزش فک گربه، معمولاً نشانه هیجان و تحریک ذهنی است. لذت گربه‌ها در زندگی در طبیعت، فقط به شکار طعمه شکار نیست و عمل تماشا کردن و آماده شدن برای شکار هم معمولا به‌اندازه خود شکار رضایت‌بخش است.
وقتی گربه خانگی شما از پشت پنجره، پرنده‌ها را تماشا می‌کند، به‌شدت درگیر این موضوع می‌شود. در همان زمان سیستم پاداش مغز گربه‌ها که “مدار جستجو“ نامیده می‌شود، فعال شده و دوپامین آزاد می‌کند و آن‌ها را شاد و متمرکز نگه می‌دارد. به همین خاطر آن صدای جیک‌جیک و چهچه عجیب، بیشتر بیانگر حس شیفتگی و لذت گربه است تا حس آزار دیدن.
تشویق به جیک‌جیک سالم
ازآنجاکه این رفتار، یک رفتار طبیعی است، دلیلی ندارد که بخواهید جیک‌جیک گربه‌تان را متوقف کنید و اجازه بدهید که گربه‌تان از این رفتار غریزی لذت ببرد. حتی بهتر این است که یک نشیمنگاه راحت کنار پنجره با دید خوب به فضای بیرون برایش فراهم کنید. قرار دادن مقداری دانه برای پرنده‌ها در مقابل پنجره هم می‌تواند در حکم سرگرمی و تحریک ذهنی فوق‌العاده‌ای برای گربه‌تان باشد.
در داخل خانه هم برای آن‌ها اسباب‌بازی‌های متعددی تهیه کنید تا تعقیب و گریز و پریدن و جهیدن را تمرین کنند. این فعالیت‌ها باعث مصرف انرژی، کالری سوزی و برآورده کردن انگیزه شکار آن‌ها خواهد شد. بالا رفتن از درخت‌های مخصوص گربه، اسکرچرهای مخصوص خراش دادن و بازی‌های تعاملی همگی باعث تعادل و شادی گربه شما خواهد شد.
صدایی که گربه‌ها در هنگام مشاهده پرنده‌ها ایجاد می‌کنند، نشانه‌ای از غریزه، هیجان و استراتژی‌های شکار قدیمی است؛ درواقع یکی از آن یادآوری‌های کوچکی است که نشان می‌دهد که با وجود زندگی لاکچری، چرت‌های راحت و غذای شیک، گربه شما هنوز یک شکارچی بالفطره است. پس دفعه بعد که شاهد صدای جیک‌جیک گربه و رفتار عجیب او بودید، مزاحمش نشوید. فقط به چشمانش خیره شوید و توجه کنید که شاهد رفتاری باستانی و عمیقاً ریشه‌دار هستید. این صدای ناامیدی و سرخوردگی نیست که می‌شنوید، بلکه درگیری محض در لحظه‌ای است که گربه شما را به گذشته وحشی‌اش پیوند می‌دهد.
منبع: aol
۲۲۷۲۲۷
