انقلاب تازه ای که با «روانکننده بتن» ممکن شد. صنعت ساخت و ساز دستخوش تغییرات زیادی شده است؛ اما شاید هیچ کدام به اندازه داشتن بتن روان، مقاوم و بدون ترک توجه مهندسان را به خود جلب نکرده است. چالش بتن روان، بدون ترک و در عین حال مقاوم بزرگترین چالش سازندگان بود. اما با تولید افزودنی های بتن به ویژه روان کننده بتن این چالش برطرف شده است.
در این گزارش، نگاهی می اندازیم به اهمیت و نقش روان کننده بتن و اینکه چگونه توانسته است یکی از مهمترین معادلات صنعت ساختمان را تغییر دهد.
چرا روان کردن بتن بدون افزایش آب اهمیت دارد؟
یکی از رایجترین اشتباهات در پروژه های عمرانی، اضافه کردن آب به بتن برای تهیه بتن روان تر است. این کار شاید در ظاهر، بتن را روان تر و کارپذیرتر کند، اما چرا در عمل اشتباه بزرگ محسوب می شود؟ زیرا این کار باعث:
- کاهش شدید مقاومت فشاری
- افزایش ترک خوردگی های سطحی و عمقی
- افزایش نفوذپذیری در برابر آب و مواد شیمیایی و کاهش دوام
- افت کیفیت و عمر مفید سازه در بلندمدت
- افزایش ریسک یخ زدگی بتن در مناطق سردسیر و زمستان
مهندسان سال هاست هشدار می دهند که اضافه کردن آب، ارزان ترین اما خطرناک ترین روش برای روان کردن بتن است. اینجاست که اهمیت روانکننده بتن مشخص می شود.
روان کننده بتن؛ اکسیری که ساخت و ساز را متحول کرد
روان کننده بتن یک افزودنی شیمیایی است که بدون تغییر نسبت آب به سیمان، بتن را روان تر، یکدستتر با پمپاژ آسان تر می کند. این افزودنی باعث میشود بتن:
- کارپذیری بسیار بالاتری پیدا کند
- با سیمان بهتر ترکیب شود
- بدون ترک و با تراکم بیشتر سخت شود
- مقاومت نهایی بسیار بالاتری داشته باشد
واقعیت این است که روانکننده بتن همانند یک اکسیر عمل می کند که علاوه بر افزایش عمر سازه آن را مقاوم تر نیز می کند.
استفاده از آب اضافه یکی از عوامل اصلی خرابی سازه هاست
بسیاری از سازه هایی که بعد از چند سال دچار ترک، پوسته شدن یا کاهش مقاومت میشوند، در همان مراحل ابتدایی ساخت، قربانی یک اشتباه ساده شده اند: اضافه کردن آب برای افزایش روانی بتن.
علت این اشتباه شاید به بی تجربگی مجریان برگردد یا شاید باور کرده اند که استفاده از روان کننده بتن هزینه اضافی است. اما در واقعیت این چنین نیست و روان کننده بتن نه تنها هزینه ناچیزی در برابر سایر هزینه ها دارد بلکه باعث کاهش هزینه های نهایی می شود.
علت آن واضح است؛ کاهش مصرف آب و سیمان، کاهش ترک خوردگی و عدم نیاز به ترمیم بتن و از همه مهم تر افزایش عمر سازه ها حداقل ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش می یابد.
روان کننده بتن چگونه باعث افزایش روانی بدون افت مقاومت می شود؟
سؤال اصلی اینجاست: چطور ممکن است بتن روان شود اما میزان آب مورد نیاز تغییر نکند؟ پاسخ در عملکرد شیمیایی روان کننده بتن نهفته است.
روان کننده بتن با کاهش کشش سطحی آب، کاهش اصطکاک بین ذرات سیمان و آزادسازی آب محبوس شده باعث میشود ذرات سیمان راحت تر کنار هم حرکت کنند؛ دقیقاً مثل زمانی که آب بیشتری در مخلوط وجود دارد. اما چون آب اضافه نشده، نسبت آب به سیمان ثابت می ماند و همین موضوع:
- مقاومت را افزایش می دهد
- تراکم را بالا میبرد
- ترکخوردگی را کاهش می دهد
در نتیجه بتنی فوقالعاده روان، فوقالعاده مقاوم و فوقالعاده بادوام به دست می آید.
مزایای استفاده از روان کننده بتن
استفاده از این افزودنی، فقط روانی و مقاومت را افزایش نمیدهد؛ بلکه مزایای بیشتری دارد:
1. کاهش چشمگیر مصرف سیمان
روان کننده بتن باعث بهبود کارایی مخلوط بتن میشود، از این رو مصرف سیمان را در برخی پروژه ها تا ۱۵ درصد کاهش می دهد.
2. سرعت بالاتر بتن ریزی
بتن روانتر یعنی پمپاژ بهتر، قالبگیری آسان تر و سرعت اجرای بیشتر.
3. جلوگیری از ترک های سطحی
یکی از مهمترین فواید روان کننده بتن، کاهش جمع شدگی و ترک های حرارتی است.
4. افزایش مقاومت فشاری
به دلیل کاهش نسبت آب به سیمان، بتن در نهایت مقاومت بسیار بیشتری دارد.
5. بهبود دوام و عمر سازه
روانکننده بتن با کاهش نفوذپذیری، بتن را در برابر یخزدگی، یون کلر، رطوبت و حملات شیمیایی مقاوم می کند. نتیجه این امر کاهش خوردگی میلگردها و افزایش عمر سازه هاست.
کجا استفاده از روان کننده بتن ضروری است؟
استفاده از روان کننده بتن در انواع پروژه های عمرانی توصیه می شود اما در موارد زیر استفاده از آن را می توان یک ضرورت یا اجبار دانست:
- بتنریزی در مقاطع فشرده و آرماتوربندی پیچیده
- بتن پمپ پذیر یا بتن قابل پمپاژ
- فونداسیون های گسترده
- ستون ها و دیوارهای بلند
- سازه های بتنی مقاوم
- بتن ریزی در هوای گرم
- سازه های صنعتی و خاص
در تمامی این موارد، افزایش آب راه حلی خطرناک و غیر اصولی است و احتمال رخ دادن فاجعه بالاست؛ در حالی که روان کننده بتن گزینه امن به حساب میآید.
چگونه روان کننده بتن مناسب انتخاب کنیم؟
یک روان کننده بتن استاندارد باید:
- مطابق استاندارد ASTM یا EN تولید شده باشد
- قابلیت کاهش آب مشخص داشته باشد
- روی گیرش بتن اثر منفی نگذارد
- در شرایط اقلیمی مختلف عملکرد پایداری داشته باشد
- با سیمان مصرفی سازگار باشد
در یک جمله می توان گفت انتخاب برند معتبر و دارای تاییدیه، مهمترین اصل برای داشتن بتن باکیفیت است. خرید و استفاده از روان کننده بتن بی کیفیت نه تنها کمکی به پیشرفت پروژه نخواهد کرد بلکه آن را با شکست مواجه می کند.
جمع بندی
برای اینکه یک بتن مقاوم، بدون ترک و روان داشته باشید فقط کافیست از روان کننده بتن استفاده کنید. از روش های قدیمی و غیراصولی افزایش آب پرهیز کنید. روان کننده بتن نه تنها روانی و مقاومت بتن را تامین می کند بلکه در کاهش هزینه های نهایی پروژه نیز کمک می کند.
